- ความเป็นผู้นำของเราไม่ใช่ตำแหน่งที่เรามี แต่มันสะท้อนทัศนคติของเราตั้งแต่เด็กจนโต และความเป็นผู้นำคือต้องนำตัวเองให้ได้ก่อนที่จะนำคนอื่น
- คุณสมบัติที่สำคัญที่สุดของการเป็นผู้นำคือสามารถคาดการณ์อนาคตได้
- คนเราสามารถเป็นผู้นำที่ดีได้ โดยฝึกนิสัยบางอย่าง เช่น ตรงต่อเวลา มีอารมณ์ขัน และสื่อสารได้ชัดเจน เป็นต้น
ความเป็นผู้นำ
สมัยที่ผมลงเรียนในคลาส ABC ผมได้ฟังบรรยายจากแขกพิเศษอย่าง อ. ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ CEO ของ Q House และ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม อาจารย์ชัชชาติพูดอะไรหลายเรื่องที่น่าสนใจมากทั้งเรื่องส่วนตัวและเรื่องงาน เรียกว่าจดกันไม่ทันเลยครับ แต่เรื่องที่ผมจะขอยกมาเขียนคือเรื่องของความเป็นผู้นำ (Leadership)
มุมมองเกี่ยวกับภาวะความเป็นผู้นำของท่านน่าสนใจมากครับ ท่านบอกว่าความเป็นผู้นำของเราไม่ใช่ตำแหน่งที่เรามี แต่มันสะท้อนถึงทัศนคติของเราตั้งแต่เด็กจนโต
อย่างความเป็นผู้นำ ของ เนลสัน แมนเดลา (Nelson Mandela) ที่พีคสุดๆตามความเห็นของท่าน อ. ชัชชาติ ก็ไม่ใช่ที่ตอน เนลสัน ได้โนเบลหรือเป็นประธานาธิบดี “แต่เป็นตอนที่ติดคุกอยู่ 27 ปีต่างหาก” ตอนที่ติดคุกอยู่ 27 ปี แต่ เนลสัน ยังคงเชื่อในสิ่งที่ตัวเองคิดว่าถูกต้อง และยึดมั่นอย่างไม่ลดละไม่ว่าตัวเองจะลำบากแค่ไหน นั่นแหละคือ ความเป็นผู้นำที่แท้จริง เพราะมันคือการนำตัวเอง
อะไรคือคุณสมบัติที่สำคัญที่สุดของการเป็นผู้นำ?
อาจารย์ชัชชาติตั้งคำถามว่าอะไรคือคุณสมบัติที่สำคัญที่สุดของการเป็นผู้นำ? ถ้าให้เลือกข้อเดียว มันคือความเป็น futuristic หรือ “สามารถคาดการณ์อนาคต” ได้
อาจารย์ยกคำพูดของนักฮอกกี้ชื่อดังอย่าง เวย์น เกรซกี้ (Wayne Gretzky) ที่ว่า
ความสามารถในการมองเห็นอนาคตนี่เองที่เราได้เห็นผู้นำในโลกนี้อย่าง อีลอน มักส์ (Elon Musk) ที่กล้าลุกขึ้นมา disrupt การทำธุรกิจแบบเดิมๆ จนกระทั่งเกิดคลื่นแห่งความเปลี่ยนแปลงที่กระทบกับชีวิตคนทั่วโลกได้
อาจารย์กล่าวว่าคนเราสามารถเป็นผู้นำที่ดีได้โดย ฝึกนิสัย 8 อย่างนี้ คือ
1. นำโดยเป็นตัวอย่าง
การนำโดยเป็นตัวอย่างคือสิ่งที่เราเรียกว่า walk the talk คือผู้นำต้องพูดแล้วทำด้วย อย่างโครงการของ Q House มี 88 โครงการ เวลาเสาร์-อาทิตย์ อ. ชัชชาติ จะลงไปสุ่มตรวจโดยไม่บอกลูกน้องก่อน การทำแบบนี้บ่อยๆทำให้ลูกน้องตื่นตัวและรู้ว่าหัวหน้าสนใจอยู่ตลอดเวลา คุณภาพของงานก็จะดีขึ้น
2. ตรงเวลา
ลักษณะสี่อย่างของคนที่ตรงต่อเวลาคือ เป็นคนที่คิดและอยู่ในโลกของความจริง เป็นคนที่เผื่อเวลาให้ตัวเอง เป็นคนที่มีการบริหารจัดการที่ดี เป็นคนที่สามารถรับมือปัญหาต่างๆ ได้ดี
“การตรงต่อเวลาเป็นคุณสมบัติขั้นพื้นฐานที่ผู้นำที่ดีต้องมี”
3. ดูแลสุขภาพ ออกกำลังกาย
อ.ชัชชาติ วิ่งและออกกำลังกายเป็นประจำ จริงๆการออกกำลังการนอกจากจะทำให้สมองปลอดโปร่งแล้วยังเป็นการแสดงถึงวินัยในตัวเองด้วย จึงไม่แปลกที่เราจะเป็นบุคคลที่ประสบความสำเร็จส่วนใหญ่มีตารางออกกำลังกายที่ชัดเจน
4. มีอารมณ์ขัน
ประธานาธิบดี ดไวต์ ไอเซนฮาวร์ (Dwight Eisenhower) เคยกล่าวไว้ว่า
อย่างในเคสของ อ.ชัชชาติ เมื่อ พ.ค. 2555 เอแบคโพลล์ทำการสำรวจความคิดเห็นประชาชนบอกว่า นายชัชาติ สิธิพันธุ์ นำอันดับหนึ่งของรัฐมนตรีที่โลกลืม คือประชาชนไม่รู้จักร้อยละ 38.1
และเรื่องราวก็มาเปลี่ยนด้วยภาพ อ. ชัชชาติ ถือถุงแกงไปตักบาตร ภาพนั้นถูกตัดต่อไปอย่างกว้างขวางและ ตัว อ.ชัชชาติเองก็เอามาลงในเฟซบุ๊กด้วย ความขำขันของภาพนั้นทำให้คนรู้จักรัฐมนตรีคนนี้มากขึ้นและทลายกำแพงกับคนรุ่นใหม่ได้มากขึ้น
แฟนเพจเฟซบุ๊กพุ่งจาก 8000 กว่าในเดือน ก.ค. 2556 เป็น 600,000 กว่าๆ ในเดือน พ.ค. 2557
และในปี 2557 Google Trend จัดลำดับคำค้นหาคนดังประจำปีฝ่ายชายมากที่สุดลำดับหนึ่งให้ อ.ชัชชาติ โดยมี หญิงลี รั้งอันดับหนึ่งของฝ่ายหญิงไป
จากรัฐมนตรีโลกลืมกลายเป็นคนที่มีคนค้นหาในกูเกิ้ลมากที่สุด
5. หาความรู้อย่างไม่หยุดหย่อน (willing to learn)
ประธานธิบดี จอห์น เอฟ. เคนเนดี (John F. Kennedy) กล่าวไว้ว่า
อ.ชัชชาติเป็นคนอ่านหนังสือเยอะมากๆและหลายครั้งการ รูปแบบของการตัดสินใจก็มาจากการตกผลึกจากหนังสือเหล่านี้นั่นเอง
“จงกระหาย และทำตัวโง่ให้ตลอดเวลา” คือเป็นสุดยอดของคุณสมบัติแห่งความเป็นผู้นำ
6. มีวินัย : วินัยคือสิ่งที่สำคัญมากสำหรับผู้นำทุกคน
ลี กวน ยู กล่าวไว้ว่า
7. ต้องยอมรับว่าไม่รู้ (Admit you don’t know)
อย่ากลัวที่จะถามหรือขอความช่วยเหลือ มันไม่ใช่การแสดงออกซึ่งความอ่อนแอ แต่มันแสดงถึงความกล้า กล้าที่จะยอมรับว่าไม่รู้ และมันเป็นทางที่จะทำให้เราได้เรียนรู้อะไรใหม่ๆ
8. สื่อสารได้ชัดเจน
ผู้นำต้องเข้าใจเรื่องราว และสามารถถ่ายทอดให้ได้ดีมากๆ เพราะการที่คุณไม่สามารถอธิบายมันให้ง่ายๆได้ แปลว่าคุณยังไม่เข้าใจมันดีพอ ยกตัวอย่างเช่น TED Talk คนที่ขึ้นมาพูดสามารถพูดเรื่องอะไรก็ได้ยากแค่ไหนก็ได้ แต่ทำให้ผู้ฟังเข้าใจได้ใน 18 นาที นี่คือความสามารถของผู้นำที่ดี
อ.ชัชชาติ ยังกล่าวถึง โถแก้วแห่งชีวิต (Jar of Life) อันได้แก่ หลักการในการดำเนินชีวิตของเรา ชีวิตของเราเหมือน โถแก้ว ที่จะใส่ ก้อนหิน กรวด หรือทรายลงไปก็ได้ สำหรับอาจารย์ครอบครัวและสุขภาพเหมือนหินก้อนใหญ่ ซึ่งสำคัญกว่าเรื่องงานด้วยซ้ำ ถ้าใส่ทรายเข้าไปก่อน มันก็ไม่มีที่เหลือสำหรับหินก้อนใหญ่ๆ
หลักการคือเอาหินก้อนใหญ่ใส่ลงไป แล้วค่อยใส่กรวด ส่วนทรายหรือเรื่องไร้สาระเนี่ยมันมีที่ไปอยู่แล้ว ไม่ต้องห่วง เพราะฉะนั้นเราต้อง กำหนด “หิน” ของเราให้ชัด
คนที่บอกว่าไม่มีเวลาดูแลสุขภาพแปลว่าเรามองเห็นสุขภาพเป็นทราย ผู้นำที่สุดยอดของโลกล้วนมี โถแก้วแห่งชีวิต ที่ไม่เหมือนคนอื่น เพราะเขามองเห็น หิน กรวดและทรายที่ชัดเจน
วันนี้ลองกลับบ้านไปแล้วถามตัวเองก้อนหินของเราคืออะไรกันแน่?
