เมื่อพูดถึงการถูกแทนที่ด้วยปัญญาประดิษฐ์หรือ AI (Artificial Intelligence) หลายคนก็มักจะนึกถึงเพียง ‘อาชีพทำมาหากิน’ เช่น งานโรงงานหรืองานทำความสะอาดทั่วไปที่หุ่นยนต์สามารถเลียนแบบท่าทางได้ง่าย และทุกครั้งที่มีการนำหุ่นยนต์มาแทนที่ก็จะเกิดแรงต้านดิ้นรนไม่ให้ ‘พื้นที่’ ของตนต้องถูกช่วงชิงไป
หากมองจากภายนอกเข้าไปยังการต่อสู้ดิ้นรนนั้น หลายคนก็อาจจะคิดว่า ‘ไม่มีประโยชน์ที่จะต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลง’ หรือ ‘ที่ถูกแทนที่ก็เพราะว่ามันเป็นทักษะที่แค่เรียนรู้ก็ทำได้ ก็ไปหาเพิ่มทักษะที่เลียนแบบไม่ได้แล้วเปลี่ยนบทบาทมาเป็นผู้คุม AI ดีกว่า’ ซึ่งแนวคิดดังกล่าวอาจจะใช้ได้กับ “กลุ่มอาชีพ” ที่มีการเกิดและหายไปตามแต่ละยุคสมัยอยู่แล้ว
แต่หากวันหนึ่งปัญญาประดิษฐ์เหล่านี้พัฒนาขึ้นมาจนสามารถแทนที่ “ตัวตน” ของเราได้ล่ะ ถึงเวลานั้นเราจะต้อนรับการเปลี่ยนแปลงนี้อย่างไร?
หุ่นยนต์ของเล่น AI กับหน้าที่สารพัดอย่าง
บทความจาก Forbes ของ Rashi Shrivastava ได้นำเสนอเรื่องราวบทบาทของปัญญาประดิษฐ์ที่น่าสนใจ กล่าวคือปัจจุบัน AI ไม่เพียงแค่เลียนแบบทักษะความสามารถในการทำงานแบบเดิมๆ ได้เท่านั้น แต่ยังสามารถเรียนรู้ที่จะเป็น ‘พี่เลี้ยงเด็ก’ ได้อีกด้วย
สลัดทิ้งภาพหุ่นยนต์แบบเก่าๆ ที่โต้ตอบด้วยภาษาแข็งกระด้าง หรือหุ่นยนต์ที่เมื่อบอกว่า ‘ฉันเศร้าจัง’ ก็จะตอบกลับมาด้วยประโยคที่ขอให้เราพูดซ้ำเพราะปัญญาประดิษฐ์ไม่เข้าใจ หรือบทพูดที่ไล่ให้เราไปหาจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยา ทั้งหมดนี้เป็นเพียงข้อจำกัดของหุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์ยุคเก่าเพียงเท่านั้น
ปัจจุบันโลกได้ก้าวไปอีกขั้นเมื่อสามสหายจากสตาร์ตอัปผู้สร้าง Miko Robot หุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์สำหรับเด็ก ร่วมมือกับ OpenAI ผู้สร้าง ChatGPT นำฐานข้อมูลมาสร้างเป็นอีกหนึ่งผลิตภัณฑ์ใหม่ของบริษัทอย่าง “Miko Mini” หุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์ตัวจิ๋วที่เปิดค่าตัวเริ่มต้น 99 ดอลลาร์สหรัฐฯ (ราว 3,520 บาท)
ไม่เพียงอาศัยข้อมูลมหาศาลจาก OpenAI แต่ Miko Mini ยังเกิดมาจากการร่วมมือกับพาร์ตเนอร์หลายฝ่าย เช่น Oxford University Press ไปจนถึงหลักสูตรการเรียนรู้ในโรงเรียน เพื่อสร้างเทคโนโลยีจดจำเสียงและใบหน้า อัลกอริทึ่มต่างๆ ไปจนถึงการสร้างเสียงของ Miko Mini ให้สอดคล้องกับสำเนียงภาษาของผู้ซื้อในภูมิภาคนั้นๆ
เจ้าหุ่นยนต์ Miko นี้สามารถช่วยแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เล่านิทานหรือเรื่องราวสำหรับเด็ก ไปจนถึงตอบคำถามที่สามารถค้นหาได้ในอินเทอร์เน็ตทั่วไปอย่าง ‘ฉลองคริสต์มาสอย่างไร’ เป็นต้น ซึ่งสามารถช่วยพัฒนาความอยากรู้อยากเห็นและความคิดสร้างสรรค์ของเด็กไปจนถึงการช่วยเหลือตนเองผ่านการหาคำตอบ นอกจากนี้ Miko ยังสามารถเล่นซ่อนหากับลูกน้อยของคุณได้ด้วย
หากความสามารถในการเป็นพี่เลี้ยงและเพื่อนเล่นเช่นนี้ยังฟังดูธรรมดาไป โลกปัจจุบันยังพร้อมนำเสนอ Frawn หุ่นยนต์ลูกกวางน่ารักน่ากอดที่สร้างขึ้นมาเพื่อเป็น ‘ที่พึ่งทางใจ’ (Emotional Support) ให้กับเด็กโดยเฉพาะ แน่นอนว่าเปิดมาในค่าตัวที่ค่อนข้างสูง นั่นคือ 199 ดอลลาร์สหรัฐฯ (ราว 7,075 บาท)
เจ้ากวาง Fawn สร้างขึ้นมาภายใต้ข้อมูล GPT3.5 Turbo ของ OpenAI และเสียงจากเทคโนโลยีแปลงข้อความเป็นเสียงของ ElevenLabs ซึ่งมีเป้าประสงค์ในการช่วยมอบคำแนะนำและเป็นพื้นที่ปลอดภัยให้เด็กๆ ผ่านกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ โดยมีลักษณะเหมือนตัวการ์ตูนที่หลุดออกมาในโลกความจริง มีสิ่งที่ชอบและไม่ชอบแบบที่เด็กทั่วไปสามารถเชื่อมโยงได้เป็นอย่างดี
นอกจากนี้ยังมีอีกหนึ่งหุ่นยนต์ของเล่นเด็กที่คล้ายกันคือ Moxie เจ้าตัวเล็กสีฟ้าน้ำทะเลสีโปรดของเด็กหลายคนที่เปิดมาในค่าตัวแพงกว่าใครเพื่อน นั่นคือ 799 ดอลลาร์สหรัฐฯ (ราว 28,405 บาท) แต่มาพร้อมกับความสามารถในการ ‘เตือนสติ’ ผ่าน “Self-affirmation” หรือการยืนยันตนเองด้วยข้อความเชิงบวก เช่น ฉันสมควรได้รับความรัก เป็นต้น ทั้งยังมีฟีเจอร์ในการช่วยฝึกสติและสมาธิหรือ ‘Mindfulness’ อีกด้วย
พ่อแม่หลายคนที่ได้ทดลองซื้อไปใช้ภายในครอบครัวก็พบว่าหุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์เหล่านี้สามารถสร้างความเชื่อมั่นและความมั่นใจในตนเอง (Self-esteem and self-confidence) ให้กับลูกของตนที่มีความบกพร่องทางปัญญาร่วมกับสมาธิสั้น (ADHD) ได้ดีกว่าการพาลูกไปบำบัดกับนักบำบัดทุกอาทิตย์หรือทุกเดือนเสียอีก
นอกจากจะช่วยสนับสนุนทางใจที่กำลังเติบโตของเด็กได้แล้ว หุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์เหล่านี้ยังสามารถเป็นตัวช่วยในการฝึกเข้าสังคมให้กับพวกเขาอีกด้วย ไม่ว่าจะเป็นการฝึกผ่านการพูดคุยในชีวิตประจำวันไปจนถึงการให้คำปรึกษาเมื่อถูกกลั่นแกล้งในโรงเรียน
แน่นอนว่าสิ่งประดิษฐ์ก็ยังคงเป็นสิ่งประดิษฐ์และไม่สามารถเลียนแบบมนุษย์ได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ นอกจากนี้ยังมีข้อกังวลเกี่ยวกับขีดจำกัดในการใส่ข้อมูล เนื่องจากพบว่าหุ่นยนต์เลี้ยงเด็กจำนวนมากที่มีความสามารถอื่นๆ นอกจากวิชาการจะให้คำตอบที่อาศัยหลักความจริงผิดเพี้ยนไป เช่น ร้อยคูณร้อยเท่ากับสิบ เป็นต้น
และอันตรายมากขึ้นไปอีก เมื่อหุ่นยนต์เลี้ยงเด็กจำนวนมากเก็บข้อมูลผู้ใช้งาน ซึ่งผู้ใช้งานเจ้าตัวเล็กเหล่านี้ยังเป็นเพียงเด็กและเยาวชนที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ หากไม่มีมาตรการการรองรับความปลอดภัยของข้อมูลและกฎหมายที่ออกมารองรับสิทธิของเด็กและเยาวชนที่รัดกุมมากพอก็อาจนำไปสู่การเอารัดเอาเปรียบเด็กหรือเหตุร้ายมากกว่านั้นได้
แม้ว่าอนาคตที่หุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์จะเข้ามาแทนที่ “หน้าที่และบทบาท” ของพ่อแม่ผู้ปกครองในการเลี้ยงดูบุตรหลานให้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่ดีผ่านการดูแลสุขภาพกาย สุขภาพใจและสภาพแวดล้อมจะยังอีกไกล แต่ก็เห็นเค้าลางการคืบคลานที่เข้ามาใกล้เรื่อยๆ เป็นคำถามต่อไปว่าสุดท้ายแล้วพ่อแม่ผู้ปกครองจะรับมือกับวิกฤตตัวตนหรือ ‘Existential Crisis’ อย่างไร บทบาทของพ่อแม่จะเปลี่ยนแปลงไปทางไหน ก็ต้องติดตามกันต่อไปในอนาคต
ที่มา
– Your Child’s Next Playmate Could Be An AI Toy Powered By ChatGPT: Rashi Shrivastava, Forbes – https://bit.ly/3SDlqol
– Can AI replace parents?: Anuradha Shiv, Medium – https://bit.ly/3Uj6QDv
#trend
#ChatGPT
#AI
#missiontothemoon
#missiontothemoonpodcast
