ความรู้สึกขี้เกียจทำงานนั้นเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา อาจเป็นเช้าวันรถติด เช้าวันหยุด หรือแม้กระทั่งเช้าของวันที่บทความนี้กำลังถูกเขียนขึ้น
จะเป็นไปได้ไหมที่จริงๆ แล้วมนุษย์อาจจะไม่ได้ขี้เกียจหรอก แต่บรรยากาศไม่ยังไม่เป็นใจให้ทำงานเสียมากกว่า?
บรรยากาศสำคัญมากในการสร้างอารมณ์ และความรู้สึกร่วม จะขอคนรักแต่งงานก็ต้องสร้างบรรยากาศของความโรแมนติก จะร้องเพลงให้คนฟังดื่มด่ำไปกับถ้อยทำนองก็ต้องสร้างบรรยากาศร่วมไปกับบทเพลง และแน่นอนว่าการสร้างชิ้นงานขึ้นสักชิ้นหนึ่ง ก็ต้องอาศัยบรรยากาศขับกล่อมให้สมองโลดแล่นเหมือนกัน
การสร้างบรรยากาศในการทำงาน บางคนอาจจะเริ่มจากเพลงจังหวะสบายๆ แล้วแต่ความชื่นชอบ บ้างก็สร้างบรรยากาศด้วยห้องทำงานที่มีกลิ่นหอม สดชื่น แต่สำหรับบางคน จะเริ่มวันทำงานไม่ได้เลย หากปราศจาก “กาแฟ” สักแก้วหนึ่ง
นอกจากกาแฟจะเป็นเครื่องดื่มยอดฮิตที่ช่วยเติมคาเฟอีน และบูสต์พลังสมองของคนวัยทำงานในแต่ละวันแล้ว “ร้านกาแฟ” ยังเป็นสถานที่ทำงานยอดนิยมไม่แพ้กัน ในปัจจุบันที่หลายองค์กรให้พนักงานทำงานที่ไหนก็ได้ ทำให้ผู้คนขวนขวายหาสถานที่ทำงานที่ช่วยเพิ่มพลังให้สมอง มีของกินแก้เบื่อตลอดทั้งวัน จึงไม่แปลกที่ร้านกาแฟจะกลายเป็นพื้นที่สำหรับคนวัยทำงานในยุคนี้ นี่จึงเป็นจุดเริ่มต้นของ “Coffee-Shop Effect”
แล้ว Coffee-Shop Effect คืออะไร?
ทำงานได้ดีขึ้น เพราะ “ความถี่” ที่อยู่ในร้านกาแฟ
ดูแล้วก็เหมือนกับว่าการทำงานในร้านกาแฟจะเป็นที่นิยมของผู้คนหลายช่วงวัย แต่ความจริงแล้วมีวิทยาศาสตร์สนับสนุนว่า การไปทำงานที่ร้านกาแฟช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของสมองได้จริงๆ ไม่ใช่แค่เทรนด์ตามกระแสเพียงอย่างเดียวเท่านั้น
ปรากฏการณ์ Coffee-Shop Effect อธิบายถึงสิ่งที่กระตุ้นให้ร่างกายทำงานได้ดีขึ้น ปัจจัยสำคัญไม่ได้อยู่ที่เครื่องดื่มแต่เป็น “คลื่นความถี่” ที่อยู่ในร้านกาแฟ
มีงานวิจัยระบุว่าสัตว์บางชนิดสามารถหลบหลีกนักล่าได้ดีกว่า เพราะอวัยวะของมันรับรู้คลื่นการสั่นสะเทือนเมื่อนักล่าเข้ามาใกล้ เช่น สัตว์จำพวกปลาหรือกุ้ง ซึ่งเป็นกรณีเดียวกันกับที่ปลาบางสายพันธ์ุสามารถจับสัตว์เล็ก หรือกินแพลงก์ตอนได้มากกว่า เมื่อมีคลื่นน้ำกระทบตัวมันเล็กน้อย
นักวิจัยจึงนำคลื่นความถี่ที่ว่ามาทดลองกับมนุษย์ และพบว่าหากมนุษย์ได้รับคลื่นเสียงรบกวน (Background Noise) ในระดับที่พอเหมาะ สมองและประสาทสัมผัสจะทำงานประสานกันมากยิ่งขึ้น ทำให้การคิดประมวลผลลื่นไหลและสอดคล้องไปกับการทำงานของอวัยวะต่างๆ ด้วย
“สิ่งเร้าทางการมองเห็น” สูตรสำคัญของร้านกาแฟ
นอกจากคลื่นเสียงรบกวนที่พอเหมาะแล้ว ร้านกาแฟยังมีคุณสมบัติหนึ่งที่บ้านหรือออฟฟิศ (บางแห่ง) ขาดไป นั่นก็คือ สิ่งเร้าทางการมองเห็น (Virtual Stimulation) เป็นปัจจัยที่รวมตั้งแต่การตกแต่งภายใน แสง สี และบรรยากาศของผู้คนเข้าไว้ด้วยกันอย่างพอดิบพอดี
กลไกสำคัญของเสียงและภาพที่ปรากฏในร้านกาแฟคือความควบคุมไม่ได้ เราไม่สามารถเพิ่มเสียง หรือลดเสียงในร้านกาแฟได้ เราไม่สามารถปิดประตูร้านกาแฟแล้วนั่งทำงานคนเดียวในร้านได้ แต่ในความควบคุมไม่ได้นี้แหละ ที่ทำให้เราได้ยินเสียงและได้เห็นภาพรอบตัวในระดับที่พอเหมาะ และไม่ได้รบกวนเรามากจนเกินไป
กลไกนี้เองที่เป็นปัจจัยช่วยลดความเครียดจากงาน (ได้ดีกว่านั่งทำงานในบ้านหรือออฟฟิศ) และไม่ทำให้เรารู้สึกจำเจกับห้องสี่เหลี่ยมเดิมๆ ที่เห็นอยู่ทุกวัน พร้อมยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของระบบประสาทและสมอง รวมถึงกระตุ้นให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ได้ดีอีกด้วย
ยิ่งไปกว่านั้น การที่ผู้คนไปทำงานที่ร้านกาแฟ จะทำให้เกิดความรู้สึกตกเป็นเป้าสายตา (Audience Effect) ที่เมื่อเราเห็นผู้คนกำลังนั่งทำงานอย่างขะมักเขม้น บรรยากาศต่างคนต่างทำงาน ก็เหมือนกระตุ้นให้คนมองรู้สึกอยากทำงานไปด้วย เช่นเดียวกับฝ่ายที่ถูกมองเองก็รู้สึกว่าต้องหยิบจับอะไรสักอย่างให้เป็นชิ้นเป็นอันขึ้นมา แต่บรรยากาศที่เกิดขึ้นในร้านกาแฟ จะไม่กดดันให้สมองเกิดความเครียดเหมือนตอนที่เราถูกจับจ้องในที่ทำงาน
ในร้านกาแฟจะมีบรรยากาศของ “ความไม่เป็นทางการ” อยู่ จึงเป็นประโยชน์ต่อการระดมสมอง การพูดคุยเรื่องงาน หรือการประชุมไม่น้อย บรรยากาศไม่เป็นทางการนี้ทำให้เราผ่อนคลาย ไม่รู้สึกกดดัน ช่วยกระตุ้นให้เกิดอารมณ์เชิงบวก เช่น ความเข้าใจ ความเชื่อใจ ความคิดสร้างสรรค์ และ “ความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน” ให้เกิดขึ้นระหว่างเพื่อนร่วมงานได้อีกด้วย
สร้าง Productivity และ Creativity แบบง่ายๆ ด้วย “โหมดเสียงรอบข้าง”
จากประโยชน์นานาประการของ Coffee-Shop Effect ที่เราได้กล่าวไปแล้วนั้น ก็ยังมีปัญหาอยู่บ้างคือ เราไม่สามารถควบคุมมันได้จริงๆ น่ะสิ หากเสียงเครื่องทำกาแฟ เสียงเครื่องปั่นดังเกินไป หรือผู้คนแออัด พูดคุยกันดังมากเกินไป ก็คงไม่เป็นประโยชน์ดังที่คาดไว้แน่
ในปัจจุบันจึงมีเว็บไซต์มากมายที่ช่วยจำลองเสียงรอบข้าง (Ambient Sound Mode) ซึ่งได้รับการปรับแต่งมาแล้วว่ากำลังพอเหมาะกับการทำงาน เราสามารถที่จะแวะร้านกาแฟร้านโปรด พกหนังสือสักเล่ม หรือพกงานสักชิ้น แล้วใส่หูฟัง จมอยู่กับโหมดเสียงรอบข้างที่เราสามารถควบคุมได้ เพียงแค่เปิด YouTube, Spotify หรือเว็บไซต์สร้างโหมดเสียงรอบข้าง ซึ่งเราสามารถปรับแต่งเองได้เลย
Coffee-Shop Effect เป็นปรากฏการณ์ ไม่ใช่แค่การสั่งกาแฟแล้วนั่งดื่มไป ทำงานไป แต่มันคือการผสานรวมผู้คนเข้ากับสถานที่ และสังคม เราดื่มกาแฟเพื่อกระตุ้นประสิทธิภาพของประสาทสัมผัส และการรับรู้ และดื่มเพื่อหล่อเลี้ยงสัญชาตญาณสัตว์สังคมของมนุษย์ด้วย การนั่งทำงานในร้านกาแฟ และแลกเปลี่ยนเรื่องราวชีวิตกับบุคคลอื่น ทำให้เรารับรู้ความเป็นไปของวันเวลา ผู้คน และสังคม นอกจากนี้เราเองก็ยังได้ใช้เวลาไปกับการคิดถึงชีวิตของตัวเองในวันหน้าได้อีกด้วย
ดังนั้นในวันที่เราไม่จำเป็นต้องเข้าบริษัท หากว่าการนั่งทำงานในบ้านนั้นเริ่มเป็นเรื่องจำเจสำหรับคุณ ลองมองหาร้านกาแฟที่มีบรรยากาศดีๆ สักร้านหนึ่ง แล้วนั่งดื่มด่ำกับรสชาติ ปล่อยให้สมองได้ทำหน้าที่ตามความรู้สึก หน้าที่ และประสิทธิภาพของมัน
หรือไม่ก็ลองปรับแต่งภายในออฟฟิศเป็นแบบเปิดโล่ง (Open-Air Office) ให้ได้เห็นภาพบรรยากาศที่หลากหลาย และเห็นผู้คนมารวมตัวกันเพิ่มทำงาน การสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อการผ่อนคลายสมองแบบนี้จะเป็นประโยชน์ต่อไอเดียงานอย่างมาก และไม่แน่ว่าผลงานเอกชิ้นถัดไป อาจจะเป็นผลงานของคุณก็ได้
อ้างอิง
– Is coffee luring people back to work? Report reveals decisive insights : Mukul Sharma, WION – https://bit.ly/42MFYwa
– Why you’re more creative in coffee shops : Bryan Lufkin, BBC – https://bbc.in/3NxVLKW
– Coffee Culture : brew ready – https://bit.ly/3qFGD5g
#inspiration
#missiontothemoon
#missiontothemoonpodcast
