‘ไทย’ ประเทศที่ตั้งอยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตร ทำให้ต้องเผชิญกับอากาศร้อนเกือบตลอดทั้งปี ‘ฤดูหนาว’ จึงกลายเป็นช่วงเวลาที่คนไทยล้วนตั้งหน้าตั้งตารอคอย เพื่อจะได้ดื่มด่ำไปกับอากาศเย็นสบาย ที่เอื้อให้สามารถทำกิจกรรมกลางแจ้งได้มากยิ่งขึ้น
อย่างไรก็ตาม จากข้อมูลของหัวหน้าแผนกจิตเวชศาสตร์แห่งวิทยาลัยการแพทย์และโรงพยาบาลนาลันทา (Nalanda Medical College and Hospital) ในประเทศอินเดียอย่าง ‘ดร. ซานโตช คูมาร์ (Dr. Santosh Kumar)’ เผยว่า อากาศที่หนาวเย็นในฤดูหนาวไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพกายเท่านั้น แต่ยังอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิตได้อีกด้วย
เพราะเมื่ออากาศเย็นลง ผู้คนบางส่วนก็อาจมีแนวโน้มที่จะรู้สึกหดหู่ หรือไม่มีพลังจะลุกขึ้นไปทำกิจกรรมต่างๆ ซึ่งพฤติกรรมและอารมณ์เชิงลบดังกล่าวที่มักเกิดขึ้นในฤดูหนาวก็คือ สัญญาณของ ‘Winter Blues’ หรืออาการซึมเศร้าในฤดูหนาวนั่นเอง
ทั้งๆ ที่อุตส่าห์ตั้งหน้าตั้งตารอฤดูหนาวมาเยือน แล้วทำไมคนบางส่วนถึงรู้สึกเศร้ากัน?
สาเหตุของความเศร้าในฤดูหนาว
‘Mayo Clinic’ ศูนย์การแพทย์ที่ไม่แสวงหาผลกำไรในสหรัฐอเมริกา เผยว่า สาเหตุที่ทำให้คนเราประสบกับอาการซึมเศร้าช่วงฤดูหนาวหรือ ‘Winter Blues’ นั้นอาจเกิดได้จากการลดลงของสารสื่อประสาทในสมองอย่างเซโรโทนิน (Serotonin) ซึ่งเป็นสารเคมีที่มีผลต่ออารมณ์ความรู้สึก
โดยกลางวันที่สั้นลงและแสงแดดที่น้อยลงในช่วงฤดูหนาว ก็คือปัจจัยสำคัญที่ทำให้เซโรโทนินลดลง จนกระตุ้นให้เกิดอาการซึมเศร้าในมนุษย์นั่นเอง
นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงทางอุณหภูมิและช่วงเวลาในฤดูหนาวยังอาจรบกวนสมดุลของระดับเมลาโทนิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่จะคอยควบคุมนาฬิกาชีวภาพของร่างกายมนุษย์ และช่วยแก้ไขปัญหาการนอนหลับ ตลอดจนปัญหาอารมณ์แปรปรวนอีกด้วย
ดังนั้น เมื่อระดับเมลาโทนินไม่สมดุลก็จะส่งผลกระทบกับพฤติกรรมการนอนหลับของมนุษย์ได้ เช่น นอนไม่หลับ พักผ่อนไม่เพียงพอ เป็นต้น ซึ่งหากปัญหาการนอนหลับข้างต้นไม่ได้รับการแก้ไข โอกาสที่จะเกิดปัญหาอารมณ์แปรปรวนก็จะยิ่งเพิ่มขึ้นตาม
จัดการความเศร้าเพื่อชีวิตที่เป็นสุขในฤดูหนาว
เพื่อจัดการกับ Winter Blues และเพลิดเพลินไปกับฤดูหนาวได้อย่างเป็นสุข การออกไปรับแสงแดดในวันที่อากาศแจ่มใสบ้างจึงเป็นวิธีแก้ปัญหาที่ตรงจุดที่สุด
อย่างไรก็ตาม หากวันไหนไม่มีแสงแดด การเคลื่อนไหวร่างกายหรือออกกำลังกาย ไปจนถึงการรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มอุ่นๆ ก็ถือเป็นวิธีจัดการความเศร้าที่มีประสิทธิภาพ เพราะทั้งแสงสว่างและร่างกายที่อบอุ่นจะสามารถช่วยบรรเทาความเครียดและลดระดับความรุนแรงของอาการซึมเศร้าข้างต้นได้เป็นอย่างดี
ยิ่งไปกว่านั้น การใช้เวลาอยู่กับตัวเองแล้วทำกิจกรรมที่ชอบ เช่น งานอดิเรก รวมถึงการออกไปมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม เช่น พบปะเพื่อนฝูงบ้าง ก็จะช่วยคลายความกระสับกระส่าย และความรู้สึกหดหู่อันเป็นสัญญาณของอาการซึมเศร้าช่วงฤดูหนาวได้
Winter Blues เป็นอาการซึมเศร้าที่ทุกคนสามารถประสบได้ทุกครั้งที่ฤดูหนาวเวียนมาถึง แม้อากาศที่หนาวเย็นจะเป็นสิ่งที่ใครๆ ล้วนโหยหามาตลอด อย่างไรก็ตาม การหมั่นดูแลร่างกายให้อบอุ่นก็นับเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้ามเช่นกัน เพราะสุดท้ายแล้ว ความอบอุ่นก็คือเครื่องมือที่จะช่วยรักษาสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพใจให้สมบูรณ์ พร้อมสู้ความหนาวต่อไปได้จนกว่าฤดูจะสิ้นสุด
อ้างอิง
– Winter blues: How the chilly season impacts mental health : Sheezan Nezami, Times of India – https://bit.ly/4j6nmAV
– Starting 2025 with Self-Care to Fight the Winter Blues : City of Boston – https://bit.ly/3C1xSZv
– Seasonal affective disorder (SAD) : Mayo Clinic – https://bit.ly/40g6ZJq
#trend
#psychology
#missiontothemoon
#missiontothemoonpodcast