จะเลือกนายกคนไหนดี?
เย็นนี้จะกินข้าวกับอะไร?
จะเรียนคณะที่หางานได้หรือคณะที่อยากเรียน?
จะย้ายงานใหม่หรือทำที่เดิมต่อไปดี?
ฯลฯ
ชีวิตของมนุษย์เราเต็มไปด้วยเรื่องที่ต้องตัดสินใจมากมาย ตั้งแต่เรื่องเล็กๆ เช่นมื้ออาหาร ไปจนถึงเรื่องใหญ่ๆ อย่างอาชีพการงาน ความสัมพันธ์ หรือแม้กระทั่งการเลือกตั้ง แต่ละตัวเลือกก็มีข้อดีข้อเสียต่างกันไป ทำให้บ่อยครั้งเราคิดไม่ตกและยืนตัดสินใจตรงทางแยกเสียนาน
หากมีเวลาให้ตัดสินใจตลอดชีวิตก็คงไม่เป็นไร แต่ในความเป็นจริงเวลาของเรามีจำกัด และช่วงเวลาที่เสียไปเพราะไม่ตัดสินใจสักทีก็ถือเป็นราคาที่ต้องจ่าย
พอจะมีวิธีที่ช่วยให้เราตัดสินใจได้อย่าง “มีเหตุมีผล” และ “ปราศจากอคติ” บ้างไหม?
เดวิด ร็อบสัน นักเขียนจากสำนักข่าว BBC เล่าว่า ตลอดชีวิตในฐานะนักเขียนด้านจิตวิทยา เขาได้เห็นเทคนิคมากมายที่ช่วยให้เราตัดสินใจได้ดีหรือคิดได้อย่างชาญฉลาดขึ้น แต่ไม่มีเทคนิคไหนที่ใช้งานได้ดีจริงๆ เหมือน “Illeism”
“Illeism” คืออะไร?
เทคนิคนี้คือการพูดคุยกับตัวเองในสรรพนามบุรุษที่ 3 แทนที่บุรุษที่ 1 ยกตัวอย่างเช่น เมื่อเจอปัญหา ปกติเราจะคิดว่า ‘ฉันจะแก้ปัญหาอย่างไรดี’ แต่การใช้เทคนิคนี้คือให้คิดว่า ‘เขา/เธอจะแก้ปัญหานี้อย่างไรดี’ แทน
วิธีการพูดเช่นนี้ทำให้ดูเป็นกลางมากขึ้น และโดยส่วนใหญ่มักจะถูกใช้โดยนักการเมืองหรือผู้นำ เพราะมันช่วยให้คำพูดของพวกเขาดูสมเหตุสมผลและเที่ยงธรรม เช่น ในอดีตหลังจากที่จูเลียส ซีซาร์ รบชนะในสงครามกอล เขาเขียนไว้ในบันทึกไว้ “จูเลียส ซีซาร์ ได้ล้างแค้นให้แก่ประชาชน” ซึ่งฟังดูเป็นข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ มากกว่าการเขียนว่า “ฉันได้ล้างแค้นให้แก่ประชาชน”
การคุยกับตัวเองในสรรพนามบุรุษที่ 3 ฟังดูแปลกและน่าขบขันไม่น้อย แต่รู้ไหมว่างานวิจัยด้านจิตวิทยาพบว่า เทคนิค Illeism นี้แท้จริงแล้วมีประโยชน์ต่อกระบวนการคิดของเรา เพราะมันช่วยให้เรามีความเป็นกลาง ไม่ปล่อยให้อารมณ์ชักนำ ซึ่งจะทำให้เราคิดวิเคราะห์ได้อย่างชาญฉลาดมากขึ้นนั่นเอง
งานวิจัยนี้นำทีมโดยอิกอร์ กรอสแมนน์ ผู้อำนวยการศูนย์วิจัย The Wisdom and Culture Lab แห่งมหาวิทยาลัยวอเทอร์ลู พวกเขาพบว่า เมื่อเจอปัญหาหรือเกิดความขัดแย้งขึ้น การเปลี่ยนจากสรรพนามบุรุษที่ 1 เป็นบุรุษที่ 3 ช่วยให้คนประเมินสถานการณ์ ประเมินความสามารถ และหาทางออกได้ดีขึ้น
พวกเขาได้ทดลองผ่านการให้โจทย์ที่เกี่ยวกับ “ความขัดแย้งทางสังคม” (Social Conflicts) และให้ผู้ทดลองคิดหาทางแก้ เมื่อได้คำตอบและตอบไปแล้ว พวกเขาจะได้เวลาเพิ่มกลับไปคิดโจทย์นี้ต่อและตกผลึกผ่านการเขียนบันทึก โดยกลุ่มแรกเขียนแบบแทนตัวเองในบุรุษที่ 1 ส่วนกลุ่มที่สองแทนตัวเองในบุรุษที่ 3
เมื่อเวลาผ่านไปครบเดือน ผู้ร่วมการทดลองต้องเข้ารับการประเมินอีกครั้ง ว่าการเขียนแต่ละแบบส่งผลต่อการแก้ปัญหาของพวกเขาแค่ไหน ผลวิจัยพบว่า กลุ่มที่แทนตัวเองในสรรพนามบุรุษที่ 3 แก้ปัญหาได้อย่างรอบรู้กว่า ในขณะที่อีกกลุ่มยังมีวิธีการแก้ปัญหาที่คล้ายกับในตอนแรก ไม่ได้พัฒนามากนัก
อีกงานวิจัยจากมหาวิทยาลัยรัฐมิชิแกน พบว่าเทคนิค Illeism ช่วยให้คนควบคุมอารมณ์ได้ดีกว่า เพราะการใช้สรรพนามบุรุษที่ 3 ช่วงให้พวกเขาแยกตัวเองออกมาจากสถานการณ์ ไม่ยึดติด จึงควบคุมตัวเองได้ดีขึ้น
ในการทดลองหนึ่ง ผู้ร่วมการทดลองต้องดูรูปต่างๆ ที่มีทั้งรูปธรรมดาๆ และรูปที่อาจรบกวนจิตใจ ขณะที่สมองถูกสังเกตการณ์ผ่านเครื่องตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง (Electroencephalography) ผลพบว่าเมื่อเจอรูปที่อาจกระทบกระเทือนจิตใจ (เช่น รูปคนกำลังถือปืนจ่อหัวตัวเอง) การทำงานของสมองในด้านอารมณ์ตอบสนองอยู่สักพัก ก่อนจะกลับมาเป็นปกติอย่างรวดเร็ว เมื่อพวกเขาเริ่มพูดแทนตัวเองในบุรุษที่ 3
อีกงานวิจัยจากมหาวิทยาลัยมิชิแกนได้ทดลองให้ผู้ร่วมการทดลองนึกถึงประสบการณ์อันน่าเจ็บปวดในอดีต โดยให้แทนตัวเองทั้งในสรรพนามบุรุษที่ 1 และบุรุษที่ 3 ขณะที่สมองถูกสังเกตการณ์ผ่านเครื่อง FMRI และเช่นเดียวกับการทดลองแรกที่กล่าวไป การทดลองนี้ก็พบผลลัพธ์ในทางเดียวกัน ซึ่งก็คือ เมื่อคนแทนตัวเองด้วยสรรพนามบุรุษที่ 3 กิจกรรมภายในสมองด้านอารมณ์ตอบสนองน้อยกว่านั่นเอง
หากการวิจัยเพิ่มเติมในเรื่องนี้พบผลลัพธ์ไปในทางเดียวกันและพิสูจน์ได้ว่าเทคนิค Illeism นี้ช่วยได้จริงๆ คงจะดีไม่น้อย เพราะนั่นเท่ากับว่ามนุษย์เรามีหนทางในการคิดวิเคราะห์ได้มีประสิทธิภาพกว่า แก้ปัญหาได้ดีกว่า ตัดสินใจได้ดีกว่า และควบคุมอารมณ์ได้ดีกว่า การใช้ชีวิตของเราอาจง่ายกว่าเดิมเป็นไหนๆ
หากใครกำลังเผชิญกับปัญหาที่ต้องใช้ความคิด ลองนำเทคนิคนี้ไปใช้ได้นะ อาจช่วยให้เราพบคำตอบในเรื่องที่คิดไม่ตกมาตั้งนานก็ได้
อ้างอิง
– Illeism: The ancient trick to help you think more wisely – BBC Worklife : https://bit.ly/44dp1Nq
– Training to wisely navigate social conflicts — ScienceDaily : https://bit.ly/449tznY
– Talking to yourself in the third person can help you control emotions – ScienceDaily : https://bit.ly/3oVsVu4
#psychology
#selfdevelopment
#missiontothemoon
#missiontothemoonpodcast
