เมื่อพูดถึง ‘Metaverse’ สิ่งแรกๆ ที่เรามักนึกถึงคงหนีไม่พ้น ‘ข้อดีและโอกาสใหม่ๆ’ ที่กำลังจะเกิดขึ้นกับชีวิตของเราในอีกไม่กี่ปีข้างหน้านี้ เพราะถือเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ที่ทำให้เราได้ท่องไปยังโลกที่สามารถใช้ชีวิตได้อย่างไร้ขีดจำกัด ไร้ข้อบังคับ พร้อมสร้างประสบการณ์ใหม่ๆ ที่สมจริงแบบ 3D ผ่านแว่น VR และเทคโนโลยีเกิดใหม่สุดล้ำที่เป็นประโยชน์ต่อการศึกษา การแพทย์ การลงทุน การตลาด และอีกมากมาย
อย่างไรก็ตาม เหรียญมีสองด้านเสมอ และแน่นอนว่า ‘โลกเสมือน’ หรือ ‘Metaverse’ ไม่ได้มีแต่ข้อดีเพียงเท่านั้น แต่ยังให้โทษและสร้างผลกระทบหลายๆ ด้านด้วยเช่นกัน
ในบทความนี้ Mission To The Moon จะพาทุกคนไปค้นหาผลกระทบของ Metaverse ที่อาจสร้างบาดแผลและทิ้งร่องรอยความเสียหายทั้งโลกเสมือนและโลกจริง มีเรื่องไหนบ้างที่อาจเกิดขึ้นและควรระวังเป็นพิเศษ มาหาคำตอบไปพร้อมกัน!
1. ปัญหาสุขภาพกาย
อย่างที่ทราบกันว่าเราต้องใส่ ‘แว่น VR’ หรือ ‘VR Headset’ ตลอดเวลา เพื่อช่วยเชื่อมต่อและท่องโลกเสมือนได้อย่างสมบูรณ์แบบ แม้ว่ามีข้อมูลยืนยันจากผู้เชี่ยวชาญว่า แว่น VR เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่ทำให้ภาพที่อยู่ระยะใกล้ถูกดึงออกไปเป็นภาพเสมือนจริงอยู่ในระยะไกล คล้ายกับการทำงานของเครื่องวัดสายตา จึงมีความปลอดภัย เพราะผู้ใช้ไม่ต้องเพ่งสายตาไปที่หน้าจอและไม่มีอันตรายจากแสงสีฟ้าเหมือนกับสมาร์ทโฟนและคอมพิวเตอร์ ที่เป็นอันตรายต่อดวงตาและจอประสาทตาโดยตรง
ถ้าเป็นแบบนี้ก็สามารถสวม ‘แว่น VR’ หรือ ‘VR Headset’ ได้อย่างไร้กังวลใช่ไหม?
ต้องตอบว่า ‘ไม่เสมอไป’ เพราะถึงไม่มีข้อมูลแน่ชัดว่าจะกระทบต่อสายตาในระยะยาวหรือไม่ แต่แน่นอนว่าการสวมแว่น VR ติดต่อกันเป็นเวลานานๆ โดยไม่มีการพัก อาจส่งผลกระทบต่อระบบร่างกายในหลายๆ ด้านได้ โดยสำนักข่าว BBC รายงานว่า ‘นักพัฒนาซอฟต์แวร์และจักษุแพทย์ต่างมีความกังวลต่อการใช้แว่น VR ในระยะยาว เพราะการสวมแว่น VR อย่างต่อเนื่องอาจทำให้เกิดอาการตาล้า (Eye Strain) และจากการใช้งานของผู้ใช้ส่วนใหญ่เมื่อสวมไปนานๆ พบว่า มีอาการปวดตา ระคายเคือง ตาแห้ง ปวดศีรษะ เวียนหัว คลื่นไส้ และในบางรายมีอาการคล้ายโรคบกพร่องทางการอ่าน (Dyslexia)’
นอกจากนี้ การท่องโลกเสมือนทำให้ร่างกายไม่ได้เคลื่อนไหว ไหนจะต้องติดแหง็กอยู่กับแว่น VR และเก้าอี้เป็นเวลานาน ซึ่งพฤติกรรมเหล่านี้เป็นอันตรายต่อสุขภาพมากๆ นำไปสู่โรคอ้วน ออฟฟิศซินโดรม และส่งผลกระทบต่อระบบร่างกายอีกนับไม่ถ้วนเลยทีเดียว
2. ปัญหาสุขภาพจิต
เชื่อว่าในอนาคต Metaverse จะเข้ามามีอิทธิพลต่อรูปแบบการใช้ชีวิตของผู้คนในทุกๆ ด้าน ไม่ต่างกับโซเชียลมีเดียที่มีบทบาทสำคัญต่อชีวิตและการทำงานของหลายๆ คนในยุคนี้ ดังนั้น เมื่อคนเสพติดโซเชียลมีเดียได้ การเสพติดโลกเสมือนก็เป็นไปได้อย่างแน่นอน
โดยบางคนอาจใช้เวลาและให้ความสำคัญกับโลกเสมือนมากเกินไป จนละเลยโลกแห่งความเป็นจริง ซึ่งการยึดติดที่มากเกินไปนี้อาจส่งผลกระทบคล้ายกับการเสพติดโซเชียลมีเดียของคนยุคนี้และอาจรุนแรงเพิ่มขึ้นด้วย ทั้งจากการเปรียบเทียบกับบุคคลอื่น ความกลัวว่าจะไร้ตัวตนหรือไม่เป็นที่ยอมรับ ความกังวลว่าจะตกเทรนด์ใหม่ๆ การได้มีทุกอย่างที่โลกจริงไม่มี จนทำให้เครียด กดดัน หดหู่ และอาจส่งผลให้เกิดภาวะซึมเศร้าตามมา
3. ปัญหาด้านความปลอดภัย
โลกที่ผู้คนเป็นอิสระ ไม่มีกฎ ไม่มีกรอบ คงเป็นโลกที่หลายคนต่างใฝ่ฝัน ซึ่ง Metaverse สามารถตอบโจทย์ความต้องการและสร้างประสบการณ์ให้ผู้ใช้ในส่วนนี้ได้ อย่างไรก็ตาม การไม่มีกฎข้อบังคับหรือศูนย์กลางที่คอยควบคุมดูแล ก็อาจจะกลายเป็นดาบสองคมที่ย้อนกลับมาทำร้ายทีหลังได้เหมือนกัน
เช่น เมื่อมีมิจฉาชีพกระทำผิดส่งผลให้ผู้ใช้งานรายอื่นได้รับความเดือดร้อนทั้งชื่อเสียงและทรัพย์สินในหลายๆ พื้นที่บนโลกเสมือน เราจะเอาอะไรเป็นเกณฑ์ในการตัดสินถูกผิด จะใช้กฎหมายของประเทศใด จะมีบทลงโทษอย่างไร หรือจะเอาอะไรมาเป็นหลักประกันให้ผู้ที่เดือดร้อนว่าจะได้รับความเป็นธรรม เพราะตอนนี้ยังไม่มีการให้ข้อมูลหรือแนวทางที่ชัดเจนในการป้องกัน จึงเป็นประเด็นสำคัญที่ควรจับตามองมากๆ ว่าจะมีการเพิ่มความเชื่อมั่นด้านความปลอดภัยให้ผู้ใช้งานอย่างไรในอนาคตที่เทคโนโลยีมีการพัฒนาเรื่อยๆ
4. ปัญหาความเหลื่อมล้ำ
แม้เราจะพูดกันเสมอว่า Metaverse ที่กำลังจะเกิดในอนาคตอันใกล้นี้ จะมีบทบาทอย่างมาก ช่วยสร้างโอกาสหลายๆ ด้าน เช่น ด้านการแพทย์ ที่ใช้โลกเสมือนในการบำบัดรักษาอาการป่วย เช่น อาการ PTSD (สามารถอ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ Metaverse กับการช่วยเหลือจิตใจ มุมมองที่หลายคนอาจมองข้ามไป)
หรือด้านการเงินและการลงทุน อย่าง The Sandbox ที่สามารถสร้างตัวละครหรือไอเทมต่างๆ เพื่อซื้อขายต่อไปในรูปแบบ NFT ซึ่งในขณะนี้บริษัทยักษ์ใหญ่หลายแห่งก็ไปจับจองที่ดินดิจิทัลเป็นที่เรียบร้อยแล้ว (สามารถอ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ รู้จัก ‘ที่ดินดิจิทัล’ ใน The Sandbox จับต้องไม่ได้แต่ทำไมราคาหลักแสน!)
อย่างไรก็ตาม สิ่งเหล่านี้เป็นเรื่องที่น่ากลับมาตั้งคำถามกันว่า…
‘ทุกคนจะเข้าถึง Metaverse ได้จริงหรือ?’
‘คนที่มีต้นทุนมากกว่าจะได้รับโอกาสเหล่านี้ฝ่ายเดียวหรือเปล่า?’
เพราะในโลกปัจจุบันที่โซเชียลมีเดียมีอิทธิพลต่อทุกย่างก้าวของชีวิต แต่ก็มีคนบางกลุ่มที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ จึงไม่สามารถเข้าถึงสมาร์ทโฟนและอินเทอร์เน็ตได้ และในอนาคตข้างหน้า แม้ว่า Metaverse จะมีบทบาทมากแค่ไหนก็ตาม แต่ก็เชื่อว่ายังมีคนบางกลุ่มที่ไม่สามารถเข้าถึงได้ เพราะการมีต้นทุนที่น้อยกว่า ทำให้ไม่มีกำลังทรัพย์มากพอที่จะไปซื้ออุปกรณ์เสริมต่างๆ เพื่อท่องโลกเสมือนได้
แล้วจะเป็นอย่างไรเมื่อกลุ่มนายทุนหรือบริษัทยักษ์ใหญ่สามารถเข้าถึงและไปเป็นเจ้าตลาดในโลกเสมือนได้ก่อน? จะมีโอกาสสำหรับคนตัวเล็กมากน้อยแค่ไหน? เป็นอีกประเด็นที่ต้องติดตามกันต่อไป
ไม่ว่าจะเป็นโลกจริงหรือโลกเสมือนต่างก็มีคนดีและคนไม่ดีปะปนไป และอย่างที่เราทราบกันดีว่าเทคโนโลยีไม่ได้มีแต่ข้อดีเท่านั้น แต่ก็ให้โทษและผลกระทบไม่น้อยไปกว่ากัน อย่างไรก็ตาม เราไม่จำเป็นต้องหวาดระแวงหรือกลัวสิ่งที่ยังมาไม่ถึง แต่สิ่งที่เราทำได้และควรทำในตอนนี้คือ การตระหนักรู้ว่าสิ่งไหนดีและสิ่งไหนควรระวังเป็นพิเศษ หมั่นศึกษาข้อมูลหรือข่าวสารใหม่ๆ อยู่เสมอ และนำบทเรียนหรือข้อผิดพลาดในโลกจริงมาเรียนรู้เพื่อพร้อมเดินทางต่อไปใน ‘Metaverse-โลกเสมือน-จักรวาลนฤมิตร’ ได้อย่างไม่ติดขัด
เนื้อหาอื่นๆ ที่น่าสนใจ:
– ชีวิตและธุรกิจจะเปลี่ยนไปอย่างไร? พาดู 6 สิ่งที่ (น่า) จะเกิดขึ้น ในวันที่โลก Metaverse มาถึง
– เมื่อ “Singularity” โลกที่ AI ฉลาดกว่ามนุษย์ อาจมาถึงเร็วกว่าที่คิดเพราะ “Metaverse”
อ้างอิง:
https://bbc.in/3A3BBjG
https://bit.ly/33EGgfQ
https://bit.ly/32aNeJ5
https://bit.ly/3FChbPY
https://bit.ly/3tES78u
https://bit.ly/3KimhEw
#missiontothemoon
#missiontothemoonpodcast
#metaverse
